روندیابی سیلاب در رودخانه با استفاده از روشهای هیدرولوژیکی ماسکینگام و هیدرولیکی ماسکینگام- کانژ

استخراج هیدروگراف جریان پائین­ دست از روی هیدروگراف بالادست را اصطلاحاً روندیابی جریان می­نامند و اگر هیدروگراف مورد روندیابی هیدروگراف ناشی از سیلاب باشد، اصطلاحاً به آن روندیابی سیلاب (Flood Routing) می­گویند. از آنجایی که در طرحهای هیدرولیکی عمدتاً با دبی اوج سیلابها سروکار داریم، لذا بحث روندیابی بیشتر در مورد سیلاب­ها کاربرد داشته تا تغییرات و اثر ناشی از پیمایش در طول رودخانه بر روی شکل و دبی اوج هیدروگراف مشخص گردد. بحث روندیابی جریان نه تنها در آبراهه­ ها بلکه در مخازن سدها نیز مطرح می­­باشد. بدین صورت که هیدروگراف ورودی به مخزن سد به دلیل فرآیند تبدیل به ذخیره و نهایتاً تبدیل ذخیره به خروجی از سد، دچار تغییر شکل می­گردد. این تغییر شکل هیدروگراف ورودی تحت عنوان روندیابی جریان در مخزن مورد بررسی قرار می­گیرد.

تغییر شکلی که در انتقال هیدروگراف به سمت پائین ­دست اعم از رودخانه و یا مخزن ایجاد می­گردد، ناشی از فرآیند تبدیل ورودی به ذخیره و نهایتاً تبدیل ذخیره به خروجی است که موجب می­گردد، تعدیلی در هیدروگراف ورودی صورت گیرد. این تعدیل هم در جهت دبی اوج و هم زمان اوج صورت می­گیرد که اصطلاحاً انتقال زمان دبی اوج بین دو هیدروگراف را جابجائی (Translation) و تفاوت بین دبی­ های اوج دو هیدروگراف را تعدیل (Attenuation) گویند (صفوی، ۱۳۹۰). در شکل زیر، اثر جابجائی و تعدیل بر روی هیدروگراف خروجی نشان داده شده است.

 

 

در حال حاضر روشهای مختلفی برای روندیابی سیلاب در رودخانه ها وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به روش هیدرولوژیکی ماسکینگام (Muskigham) و ماسکینگام- کانژ (Muskingham-Cunge) اشاره نمود. روندیابی در رودخانه ­ها عمدتاً به صورت رابطه دبی- ذخیره متغیر بوده که بر خلاف روندیابی در مخازن سدهاست که از رابطه دبی- ذخیره نامتغیر تبعیت می­کند. روش ماسکینگام بر اساس رابطه دبی- ذخیره متغیر به صورت هیدرولوژیکی، یعنی با استفاده از معادله پیوستگی، روندیابی در رودخانه را انجام می­دهد. روش روندیابی ماسکینگام- کانژ، روش توسعه یافته روش ماسکینگام است و در این روش مقادیر پارامترهای X  و K با توجه به دبی و مشخصات هندسی کانال تعیین می­گردد. به عبارت بهتر روش ماسکینگام یک روش روندیابی هیدرولوژیکی است در حالیکه روش ماسکینگام- کانژ یک روش هیدرولیکی است که بر پایه یک تقریب از معادلات سنت- ونانت (مدل موج سینماتیک) بنا شده است.

 

با توجه به اهمیت روندیابی صحیح سیلاب در بسیاری از مطالعات از جمله مطالعات سیلاب، مهندسی رودخانه، سامانه های هشدار سیل و . . . آکادمی علمی- آموزشی هیدرولرنینگ اقدام به تهیه دوره کاربردی “روندیابی سیلاب در رودخانه با استفاده از روشهای هیدرولوژیکی ماسکینگام و هیدرولیکی ماسکینگام- کانژ” نمود. با استفاده از این محصول کاربردی کاربر قادر خواهد بود برای هر نوع حوضه ای فرآیند روندیابی سیلاب را انجام دهد. مواردی که در این دوره آموزشی شرح داده شده است، عبارتنداز:

۱- تشریح ساختار دو روش روندیابی ماسکینگام و ماسکینگام- کانژ و بررسی قابلیتهای هر دو روش

۲- انجام فرآیند روندیابی سیلاب با استفاده از ابزارهای آنلاین محاسباتی و برنامه صفحه گسترده اکسل

۳- تشریح نحوه تعیین پارامترهای ورودی هر کدام از روشهای روندیابی

۴- آموزش نحوه انجام فرآیند واسنجی و تخمین پارامترهای ورودی هر دو روش مذکور در محیط صفحه گسترده اکسل

 

همچنین توصیه می شود جهت آشنایی هرچه بهتر با مفهوم شبیه سازی هیدروگراف سیلاب با مدل بارش-رواناب HEC-HMS، روندیابی سیلاب در مخزن سد و نیز تحلیل فراوانی سیلاب (تعیین دوره بازگشت سیلاب) محصولات کاربردی زیر را نیز تهیه فرمائید.

آموزش جامع و کاربردی مدل بارش-رواناب HEC-HMS 

آموزش روندیابی سیلاب در مخزن سد یا مدل بارش-رواناب HEC-HMS 

آموزش برآورد سیلاب با دوره بازگشتهای مختلف با استفاده از EasyFit 

 

اگر می خواهید در زمینه سیلاب و مهندسی رودخانه حرفه ای شوید با آکادمی هیدرولرنینگ همراه باشید

 

نکته: با پرداخت هزینه موردنظر تمامی لینکهای موردنظر نمایان شده و می توانید به راحتی اقدام به دانلود آنها نمائید. همچنین یک نسخه از لینکهای موردنظر به ایمیل شما ارسال خواهد شد.

 

پرداخت از طریق کلیه کارتهای بانکی

 

برای اطلاع از آخرین محصولات آکادمی هیدرولرنینگ، به کانال تلگرامی    ما مراجعه کنید